Zespół naukowczyń z Katedry Inżynierii Lotniczej i Kosmicznej Politechniki Rzeszowskiej ponownie udowodnił, że innowacyjność i zaawansowana myśl techniczna nie zna granic – nawet tych sięgających kosmosu.
Dr inż. Marta Żyłka, mgr inż. Monika Lubas oraz mgr inż. Natalia Marszałek znalazły się wśród finalistek prestiżowego konkursu ESA Technology Transfer Competition, którego celem jest adaptacja technologii kosmicznych do zastosowań na Ziemi.
Konkurs organizowany jest z inicjatywy Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) i promuje pomysły, które przenoszą sprawdzone w warunkach orbitalnych technologie do rozwiązań cywilnych, przemysłowych i medycznych. Projekty zgłaszane do konkursu są oceniane pod kątem innowacyjności, gotowości technologicznej, potencjału wdrożeniowego oraz wpływu na gospodarkę i społeczeństwo. Wśród finalistów tegorocznej edycji znalazły się, aż trzy projekty z PRz związane z lotnictwem, kosmonautyką i inżynierią rehabilitacyjną za które odpowiada wymieniony zespół badawczy.
Innowacje, które powstały z inspiracji kosmosem
W tegorocznym finale konkursu ESA Technology Transfer Competition znalazły się trzy zupełnie różne, lecz równie imponujące projekty. Każdy z nich to przykład, jak zaawansowana technologia z sektora kosmicznego może mieć realne i pozytywne zastosowanie tu – na Ziemi.
„H2_Leakage – detektor wycieków wodoru”
Projekt ten wykorzystuje czujnik oparty na elektrolizie w stanie stałym, pierwotnie stosowany na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Dzięki miniaturyzacji, wysokiej czułości (od 1 ppm) i odporności na ekstremalne temperatury (do 580°C), urządzenie jest idealne do zastosowania w nowoczesnych samolotach wodorowych, magazynach paliwa oraz stacjach tankowania. Czujnik wykrywa mikroskopijne wycieki wodoru – gazu niewidocznego, bezwonnego i łatwopalnego – co znacząco zwiększa bezpieczeństwo w przemyśle energetycznym i transportowym. System może być zintegrowany z układami wentylacyjnymi samolotów, linii przesyłowych, a także instalacjami przemysłowymi. Projekt odpowiada na dynamiczny rozwój gospodarki wodorowej i potrzeby rynku związanego z niskoemisyjnym transportem.
„GraviLimbs – rehabilitacja w kosmosie i na Ziemi”
Drugim projektem jest innowacyjne urządzenie do biernych ćwiczeń kończyn dolnych – GraviLimbs. Opracowane z myślą o astronautach, którzy podczas długotrwałych misji w mikrograwitacji tracą masę mięśniową i gęstość kości, urządzenie umożliwia rehabilitację bez aktywnego udziału użytkownika. Dzięki wykorzystaniu napędu pneumatycznego i mikroprocesorowego sterowania, symuluje naturalne ruchy chodu, pozwalając np. na ćwiczenia podczas pracy przy komputerze. GraviLimbs zostało już przetestowane na Ziemi przez analogowych astronautów w Polsce. Teraz projekt zmierza w stronę wdrożenia wersji na stację kosmiczną. Co więcej, urządzenie ma ogromny potencjał do zastosowań w medycynie – w rehabilitacji seniorów, pacjentów po udarach i osób z ograniczoną mobilnością.
„HydroPiezo – zawór piezoelektryczny inspirowany kosmosem”
Trzecim wyróżnionym pomysłem jest HydroPiezo – precyzyjny zawór kontrolny, który wywodzi się z rozwiązań wykorzystywanych w satelitach i rakietach. Dzięki zastosowaniu piezoaktuatorów, urządzenie może otwierać i zamykać przepływ gazów i cieczy z częstotliwością do 3000 Hz i czasem reakcji poniżej 1 ms. Brak ruchomych elementów mechanicznych przekłada się na wyjątkową trwałość i niezawodność – kluczowe w systemach lotniczych, wojskowych i medycznych. HydroPiezo znajduje zastosowanie m.in. w systemach hamulcowych samolotów, aktywnych zawieszeniach w pojazdach opancerzonych, a także w mikrodozowaniu leków np. w respiratorach. To przykład, jak transfer z kosmosu może wspierać bezpieczeństwo ludzi – zarówno w powietrzu, jak i na sali operacyjnej.
Ku przyszłości – z PRz do ESA i dalej
Projekty stworzone przez naukowczynie z naszej Katedry to nie tylko innowacyjne koncepcje. To konkretne, gotowe rozwiązania, które – dzięki wsparciu ESA – mogą wkrótce zmienić sposób, w jaki postrzegamy transport, zdrowie i bezpieczeństwo energetyczne.
Ich sukces w konkursie ESA Technology Transfer Competition pokazuje, że technologie z kosmosu mają ogromny potencjał także tu, na Ziemi – a Rzeszów i Politechnika Rzeszowska stają się jednym z ważnych punktów na europejskiej mapie innowacji.
